زونا یا هرپس زوستر بیماری‌ای است که از فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر (عامل آبله‌مرغان) در بدن ایجاد می‌شود. پس از بهبود از آبله‌مرغان، این ویروس به‌صورت خاموش در سلول‌های عصبی بدن باقی می‌ماند و ممکن است سال‌ها بعد، به‌ویژه در دوران سالمندی یا هنگام ضعف سیستم ایمنی، مجدداً فعال شده و باعث زونا شود.
عامل بیماری زونا
عامل زونا، ویروس واریسلا زوستر (Varicella Zoster Virus) از خانواده ویروس‌های هرپس است.
در مرحله اول (ابتلا به آبله‌مرغان)، ویروس وارد بدن می‌شود و پس از بهبودی ظاهری، در عصب‌های حسی نخاعی یا جمجمه‌ای نهفته باقی می‌ماند. با گذشت زمان، عواملی مانند استرس، پیری، یا ضعف ایمنی می‌توانند آن را فعال کنند.
چه کسانی در معرض خطر زونا هستند؟
زونا ممکن است در هر فردی که قبلاً به آبله‌مرغان مبتلا شده، ظاهر شود، اما در موارد زیر شایع‌تر است:
- افراد بالای ۵۰ سال
- بیماران دارای سیستم ایمنی ضعیفمانند مبتلایان به سرطان، ایدز، یا دریافت‌کنندگان پیوند
- افرادی که استرس شدید یا بیماری مزمن دارند
- دریافت‌کنندگان داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند کورتون‌ها
علائم زونا
۱. علائم اولیه (قبل از ضایعات پوستی):
- درد، سوزش یا خارش موضعی (گاهی شدید)
- حساسیت پوستی در یک سمت بدن
- تب خفیف، سردرد و بی‌حالی
۲. ضایعات پوستی:
- پس از ۱ تا ۳ روز از شروع درد، در همان ناحیه:
- قرمزی پوست
- ایجاد تاول‌های کوچک پر از مایع
- ترکیدن تاول‌ها و ایجاد زخم
- خشک شدن و پوسته‌ریزی ضایعات طی ۷ تا ۱۰ روز
این تاول‌ها معمولاً در یک نوار باریک از پوست در یک سمت بدن ظاهر می‌شوند (مانند قفسه سینه، کمر، صورت یا چشم).
زونا چقدر خطرناک است؟
در بیشتر موارد، بیماری خودمحدودشونده است، اما در برخی افراد ممکن است عوارضی جدی به دنبال داشته باشد:
عوارض احتمالی:
- نورالژی پس از زونا (Postherpetic Neuralgia): درد شدید و مزمن در ناحیه درگیر که ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه دارد
- زونا چشمی: درگیری عصب چشمی که می‌تواند منجر به کاهش بینایی یا کوری شود
- عفونت باکتریایی پوست
- درگیری عصبی یا مغزی (نادر ولی خطرناک)
آیا زونا واگیردار است؟
خود زونا مستقیماً به دیگران منتقل نمی‌شود، اما ویروس آن می‌تواند فردی را که تا کنون آبله‌مرغان نگرفته و واکسینه نشده، به آبله‌مرغان مبتلا کند. انتقال از طریق تماس مستقیم با ترشحات تاول‌ها صورت می‌گیرد.
نکته مهم: فرد مبتلا به زونا باید تا خشک‌شدن کامل تاول‌ها از تماس نزدیک با زنان باردار، نوزادان، و افراد دارای نقص ایمنی پرهیز کند.
درمان زونا
۱. داروهای ضدویروسی (با تجویز پزشک):
برای اثربخشی بیشتر، این داروها باید طی ۷۲ ساعت اول از شروع ضایعات پوستی مصرف شوند.
۲. درمان‌های حمایتی:
- داروهای ضد درد: استامینوفن، ایبوپروفن یا در موارد شدید، داروهای قوی‌تر
- کمپرس سرد یا مرطوب برای تسکین پوست
- داروهای ضدخارش یا کرم‌های موضعی (با مشورت پزشک)
۳. درمان نورالژی پس از زونا (در صورت بروز):
- داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای
- استفاده از پچ لیدوکائین یا کرم کپسایسین
پیشگیری
۱. واکسن زونا
برای کاهش خطر ابتلا و شدت بیماری، واکسن زونا توصیه می‌شود:
- واکسن Shingrix مدرن و مؤثر: در دو دوز، برای افراد بالای ۵۰ سال یا دارای سیستم ایمنی ضعیف
- واکسن Zostavax قدیمی‌تر: یک دوز تزریقی، با اثربخشی کمتر
- واکسیناسیون آبله‌مرغان در کودکی
باعث کاهش احتمال بروز زونا در آینده می‌شود.
تفاوت زونا با سایر بیماری‌های پوستی
| بیماری | ویژگی‌های افتراقی |
| آبله‌مرغان | در کل بدن، دوطرفه، بثورات همزمان |
| اگزما یا حساسیت | خارش زیاد، تاول‌های بدون درد |
| عفونت باکتریایی | ترشحات چرکی، گسترش سریع |
جمع‌بندی
زونا نتیجه فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر پس از سال‌ها نهفتگی در بدن است. با اینکه بیشتر موارد خود به خود بهبود می‌یابند، برخی افراد ممکن است دچار دردهای مزمن یا عوارض چشمی و عصبی شوند. درمان به‌موقع، تشخیص زودهنگام، و واکسیناسیون در سنین بالا، نقش مهمی در کاهش شدت بیماری دارد. توجه به سلامت سیستم ایمنی، مراقبت مناسب از پوست و آگاهی از علائم اولیه می‌تواند مانع بروز مشکلات جدی‌تر شود.
منابع علمی
- Sampathkumar P, Drage LA, Martin DP. Herpes zoster (shingles) and postherpetic neuralgia. InMayo Clinic Proceedings 2009 Mar 1 (Vol. 84, No. 3, pp. 274-280). Elsevier.
- Stankus SJ, Dlugopolski M, Packer D. Management of herpes zoster (shingles) and postherpetic neuralgia. American family physician. 2000 Apr 15;61(8):2437-44.
چرا دکتر پر شاپ؟
با خرید از دکتر پَر شاپ، تجربه‌ای متفاوت و امن از خرید آنلاین خواهید داشت. ویژگی‌ها و خدمات متمایز دکتر پَر شاپ به شما این امکان را می‌دهد که با اطمینان خاطر محصولات موردنیاز خود را خریداری کنید و از اصالت و کیفیت آن‌ها مطمئن باشید:
- محصولات اورجینال و باکیفیت: تمامی محصولات ما، تحت نظارت پزشکان متخصص و بر اساس استانداردهای ایمنی انتخاب شده‌اند. این محصولات، اصل و با تأییدیه‌های معتبر هستند که به شما اجازه می‌دهند با خیال راحت از آن‌ها استفاده کنید.
- مشاوره تخصصی و پشتیبانی سریع: دکتر پَر شاپ همراه شماست تا بهترین انتخاب را داشته باشید. تیم ما آماده پاسخگویی به سؤالات شما و ارائه مشاوره تخصصی در انتخاب محصول مناسب برای پوست شما است.
- درگاه پرداخت امن: خرید از دکتر پَر شاپ با درگاه پرداخت امن انجام می‌شود تا شما تجربه‌ای بدون نگرانی از پرداخت و خرید آنلاین داشته باشید.
دکتر پَر شاپ با تمرکز بر سلامتی و رضایت مشتریان خود، تمامی تلاش خود را می‌کند تا خریدی آسان و مطمئن را برای شما فراهم کند. با خرید از ما، هم از کیفیت و اصالت محصول مطمئن خواهید بود و هم از پشتیبانی قوی و تخصصی بهره‌مند می‌شوید.
