فلج اطفال (Poliomyelitis) یک بیماری ویروسی شدید و بسیار واگیردار است که می‌تواند به فلج دائمی یا حتی مرگ منجر شود. این بیماری توسط ویروسی به نام پولیوویروس (Poliovirus) ایجاد می‌شود و عمدتاً کودکان زیر ۵ سال را مبتلا می‌کند. با اینکه برنامه‌های گسترده واکسیناسیون باعث کاهش چشمگیر موارد ابتلا در جهان شده‌اند، اما این بیماری هنوز در برخی نقاط به‌عنوان تهدیدی بالقوه مطرح است.
عامل فلج اطفال
عامل این بیماری، پولیوویروس است که به خانواده Picornaviridae تعلق دارد. این ویروس در سه نوع اصلی وجود دارد: نوع ۱، نوع ۲ و نوع ۳. هر سه نوع می‌توانند موجب فلج شوند، اما نوع ۱ بیشترین موارد فلج را در انسان‌ها ایجاد کرده است.
راه‌های انتقال
پولیوویروس از طریق مسیر مدفوعی-دهانی منتقل می‌شود، به‌ویژه در مناطق با بهداشت ضعیف. راه‌های انتقال شامل:
- تماس با آب یا غذای آلوده به مدفوع فرد بیمار
- تماس نزدیک با فرد آلوده (به‌خصوص کودکان)
- انتقال از طریق ترشحات گلو یا بینی )کمتر رایج(
ویروس ابتدا در روده تکثیر می‌شود و از آن‌جا می‌تواند وارد جریان خون و سیستم عصبی شود.
انواع بیماری
در بیش از ۹۰٪ موارد، پولیو بدون علامت است. در موارد دیگر، بیماری به یکی از سه شکل ظاهر می‌شود:
- پولیوی غیرفلجی
- تب، گلودرد، سردرد
- تهوع، استفراغ، ضعف عضلات
- درد عضلات یا پشت
(بهبود کامل در عرض چند روز)
- پولیوی فلجی (Polio Paralytic)
- نادر ولی خطرناک
- ضعف یا فلج ناگهانی عضلات (معمولاً پاها)
- درد عضلات، حساسیت، رفلکس‌های ضعیف
- گاهی درگیری عضلات تنفسی و خطر مرگ
- سندرم پس از فلج (Post-Polio Syndrome)
- سال‌ها پس از بهبودی
- ضعف عضلات، خستگی، درد عضلانی
- پیشرفت تدریجی و بدون درمان قطعی
علائم فلج اطفال
علائم اولیه بیماری معمولاً شبیه سرماخوردگی یا آنفولانزا هستند. در فرم فلجی، نشانه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تب ناگهانی و شدید
- سفتی گردن و کمر
- درد یا ضعف در عضلات دست و پا
- فلج یک‌طرفه یا دوطرفه اندام‌ها
- اختلال در بلع یا تنفس (در موارد شدید)
تشخیص فلج اطفال
تشخیص فلج اطفال با ترکیبی از موارد زیر انجام می‌شود:
- بررسی بالینی و سابقه واکسیناسیون
- آزمایش نمونه مدفوع یا مایع نخاعی برای یافتن ویروس
- تصویربرداری مغز و نخاع برای بررسی آسیب‌های عصبی
درمان فلج اطفال
هیچ درمان اختصاصی برای ویروس پولیو وجود ندارد. درمان به شکل حمایتی است:
- استراحت کامل
- مسکن‌ها برای درد عضلانی
- فیزیوتراپی و توانبخشی عضلات فلج‌شده
- دستگاه تنفس مکانیکی در صورت درگیری عضلات تنفسی (مثلاً “ریه آهنی”)
پیشگیری
پیشگیری از فلج اطفال به‌وسیله واکسیناسیون انجام می‌شود و یکی از موفق‌ترین برنامه‌های بهداشت جهانی است.
انواع واکسن پولیو:
- OPV واکسن خوراکی پولیو
- حاوی ویروس ضعیف‌شده
- ایجاد ایمنی در روده
- انتقال ایمنی غیرمستقیم در جامعه
- اما خطر بسیار نادر بازگشت به شکل بیماری‌زا دارد (VDPV)
- IPV واکسن تزریقی پولیو
- حاوی ویروس غیرفعال‌شده
- بی‌خطرتر ولی ایجاد ایمنی در روده ندارد
- در بسیاری از کشورها جایگزین OPV شده
وضعیت جهانی فلج اطفال
برنامه ریشه‌کنی فلج اطفال از دهه ۱۹۸۰ آغاز شده و تعداد موارد سالانه از صدها هزار مورد به کمتر از ۱۰۰ مورد در سال کاهش یافته است. با این حال:
- بیماری هنوز در برخی کشورها مانند پاکستان و افغانستان وجود دارد
- در صورت کاهش پوشش واکسیناسیون، احتمال بازگشت بیماری وجود دارد
جمع‌بندی
فلج اطفال بیماری‌ای است که با وجود کاهش جهانی، هنوز به‌طور کامل ریشه‌کن نشده است. ویروس آن می‌تواند در ابتدا بدون علامت باشد، اما در موارد نادری منجر به فلج دائمی و مرگ شود. تنها سلاح مؤثر در برابر این بیماری، واکسیناسیون گسترده و کامل است. تا زمانی که حتی یک کودک در جهان در معرض پولیو باشد، همه ما در معرض خطر باقی می‌مانیم.
منابع علمی
- Dulbecco R, Vogt M. Plaque formation and isolation of pure lines with poliomyelitis viruses. The Journal of experimental medicine. 1954 Feb 1;99(2):167-82.
- Nathanson N. The pathogenesis of poliomyelitis: what we don’t know. Advances in virus research. 2008 Jan 1;71:1-50.
- Trojan DA, Cashman NR. Post‐poliomyelitis syndrome. Muscle & Nerve: Official Journal of the American Association of Electrodiagnostic Medicine. 2005 Jan;31(1):6-19.
چرا دکتر پر شاپ؟
با خرید از دکتر پَر شاپ، تجربه‌ای متفاوت و امن از خرید آنلاین خواهید داشت. ویژگی‌ها و خدمات متمایز دکتر پَر شاپ به شما این امکان را می‌دهد که با اطمینان خاطر محصولات موردنیاز خود را خریداری کنید و از اصالت و کیفیت آن‌ها مطمئن باشید:
- محصولات اورجینال و باکیفیت: تمامی محصولات ما، تحت نظارت پزشکان متخصص و بر اساس استانداردهای ایمنی انتخاب شده‌اند. این محصولات، اصل و با تأییدیه‌های معتبر هستند که به شما اجازه می‌دهند با خیال راحت از آن‌ها استفاده کنید.
- مشاوره تخصصی و پشتیبانی سریع: دکتر پَر شاپ همراه شماست تا بهترین انتخاب را داشته باشید. تیم ما آماده پاسخگویی به سؤالات شما و ارائه مشاوره تخصصی در انتخاب محصول مناسب برای پوست شما است.
- درگاه پرداخت امن: خرید از دکتر پَر شاپ با درگاه پرداخت امن انجام می‌شود تا شما تجربه‌ای بدون نگرانی از پرداخت و خرید آنلاین داشته باشید.
دکتر پَر شاپ با تمرکز بر سلامتی و رضایت مشتریان خود، تمامی تلاش خود را می‌کند تا خریدی آسان و مطمئن را برای شما فراهم کند. با خرید از ما، هم از کیفیت و اصالت محصول مطمئن خواهید بود و هم از پشتیبانی قوی و تخصصی بهره‌مند می‌شوید.
