“جای لک” یا همان هیپرپیگمنتاسیون یکی از مشکلات رایج و آزاردهنده پوستی است که پس از بهبود جوش‌ها، آفتاب‌سوختگی‌ها یا آسیب‌های پوستی ایجاد می‌شود. این لکه‌ها به شکل نقاط تیره یا ناهمواری‌هایی در بافت پوست ظاهر می‌شوند و گاه باقی‌ماندن آن‌ها می‌تواند آرامش روانی فرد را مختل کند. شناخت دلایل و روش‌های مؤثر درمان این لک‌ها، اولین گام برای دستیابی به پوستی صاف و درخشان است.
جای لک زمانی به وجود می‌آید که تولید ملانین (رنگدانه پوست) در واکنش به آسیب یا التهاب افزایش می‌یابد و این افزایش رنگدانه در سلول‌های پوست به‌صورت لکه‌های تیره برجای می‌ماند. این لک‌ها ممکن است پس از جوش، آفتاب‌سوختگی، سوختگی یا التهابات پوستی ایجاد شوند و ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها باقی بمانند اگر درمان مؤثر انجام نشود.
لکه‌های پوستی نه‌تنها مزاحم ظاهر زیبای پوست هستند، بلکه می‌توانند به مشکلات عاطفی و کاهش اعتمادبه‌نفس منجر شوند. درمان اصولی و منظم می‌تواند علاوه بر صاف شدن پوست، از بازگشت لک‌ها جلوگیری کند.
جای لک یا هایپرپیگمنتاسیون پوستی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود، از جمله التهاب ناشی از آکنه، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید، تغییرات هورمونی (مانند ملاسما در بارداری)، آسیب‌های پوستی مثل زخم یا سوختگی، و استفاده از محصولات نامناسب یا داروهای خاص. عوامل ژنتیکی، بیماری‌های پوستی، کمبود ویتامین‌ها یا مشکلات سیستمیک مانند مسائل کبدی نیز می‌توانند در ایجاد لک نقش داشته باشند. برای پیشگیری و درمان، استفاده از ضدآفتاب، محصولات روشن‌کننده پوست و مشاوره با متخصص پوست توصیه می‌شود.
جوش‌های التهابی، به‌ویژه اگر با فشار خارج شوند، می‌توانند پوستی آسیب‌دیده برجای بگذارند. همچنین قرارگیری بیش از حد در معرض اشعه‌های UV خورشید باعث تحریک ملانوسیت‌ها (سلول‌های تولیدکننده ملانین) و تشکیل لک می‌شود.
نقش هورمون‌ها و پیری پوست
تغییرات هورمونی مانند بارداری، قاعدگی یا مصرف قرص‌های هورمونی نیز می‌توانند باعث ایجاد لک صورت شوند (لک ملاسما). با پیری پوست و کاهش سرعت بازسازی سلولی، زمان محو شدن لک‌ها طولانی‌تر می‌شود.
«برای خرید ضدآفتاب‌های اصل و خارجی ویژه پوست چرب با قیمت مناسب، به دسته‌بندی کرم ضد افتاب خارجی پوست چرب در سایت دکتر پرشاپ سر بزنید!»
لیزر فراکشنال با هدف‌گیری عمقی موجب بازسازی بافت و کاهش لک می‌شود. این روش سریع و با نتایج قابل‌توجه است اما نیاز به مراقبت و جلوگیری از آفتاب دارد. لیزرهای پوستی با استفاده از پرتوهای نوری متمرکز، به‌طور مستقیم بر لایه‌های آسیب‌دیده پوست اثر می‌گذارند. آن‌ها می‌توانند لایه‌های سطحی را بردارند (لیزرهای لایه‌بردار) یا با تحریک کلاژن‌سازی در عمق پوست، روند بازسازی را تسریع کنند.
لیزر CO₂ فراکشنال: این لیزر به‌طور نقطه‌ای به پوست نفوذ می‌کند و نواحی کوچک را تبخیر می‌کند تا پوست جدید و یکنواخت‌تری تولید شود. برای لک‌های قدیمی و عمقی مفید است.
لیزر Nd:YAG: ملانین موجود در لک‌های تیره را هدف قرار می‌دهد، به‌خصوص در پوست‌های تیره مؤثرتر است.
لیزر Q-switched: بیشتر برای درمان لک‌های ناشی از آفتاب، خال‌ها و حتی تاتو کاربرد دارد.
مزایا:
نتایج سریع‌تر نسبت به درمان‌های موضعی
قابل تنظیم بر اساس عمق لک و نوع پوست
تحریک کلاژن‌سازی و سفت شدن پوست
میکرودرم ابریژن یک روش غیرتهاجمی و مکانیکی برای لایه‌برداری سطحی پوست است. در این روش، دستگاه با اسپری کریستال‌های ریز یا نوک الماسی، سلول‌های مرده لایه بیرونی پوست را می‌تراشد و سپس آن‌ها را مکش می‌کند.
چه نوع لک‌هایی را درمان می‌کند؟
لک‌های سطحی ناشی از جوش لک های آفتابی و ناهماهنگی رنگ پوست
مزایا:
ویژگی لیزر میکرودرم ابریژن
میزان تهاجم متوسط تا بالا بسیار کم
نتیجه درمان سریع‌تر، قابل‌توجه‌تر تدریجی و ملایم
مناسب برای لک‌های عمیق یا مزمن لک‌های سطحی و تازه
نیاز به استراحت ۳ تا ۷ روز (در موارد شدید) ندارد
تعداد جلسات ۱ تا ۳ جلسه معمولاً کافی است حداقل ۴–۶ جلسه
هزینه بالاتر کمتر
هر دو روش لیزر و میکرودرم ابریژن موثر و علمی هستند اما بسته به نوع، شدت و عمق لک و همچنین نوع پوست فرد، انتخاب بهترین روش متفاوت است. در صورت داشتن لک‌های مزمن و مقاوم به درمان‌های خانگی یا موضعی، مشورت با متخصص پوست برای انتخاب بین لیزر و میکرودرم ضروری است.
روتین تخصصی برای درمان جای لک و بازگرداندن شفافیت پوست
با این ترکیب حرفه‌ای، می‌توانید لک‌های قهوه‌ای را کمرنگ کنید، از ایجاد مجدد آن‌ها جلوگیری کنید و پوستتان را روشن و یکدست‌تر بسازید:
1. تونر ترمیمی
تونر گل همیشه‌بهار (کالاندولا) کیلز: ترمیم‌کننده قوی و بازساز لایه‌های عمیق پوست، کمک به بهبود سریع بافت و شفافیت پوست.
2. سرم‌های ضدلک و روشن‌کننده
سرم آلفا آربوتین اوردینری: کاهش و کمرنگ‌کردن لک‌های قهوه‌ای و بهبود یکنواختی رنگ پوست.
درمان جای لک نیازمند صبر، استمرار و استفاده از روش‌های متنوعی است. از ماسک‌های خانگی تا درمان‌های مدرن مانند لیزر، همه بخش‌هایی از استراتژی جامع برای داشتن پوستی صاف و درخشان هستند. نکته مهم، ترکیب مناسب این روش‌ها همراه با مراقبت‌های محافظتی است.
توصیه نهایی
در صورت داشتن لک‌های مقاوم و عمیق، حتماً با متخصص پوست مشورت کنید.
استفاده منظم از محصولات مراقبتی (ویتامین C، رتینول)، لایه‌برداری ملایم و ضدآفتاب‌های فیزیکی ضروری است.
صبور باشید؛ نتایج ملموس، معمولاً پس از ۸–۱۲ هفته ظاهر می‌شوند.
Kang HY, Valerio L, Bahadoran P, Ortonne JP. The role of topical retinoids in the treatment of pigmentary disorders: an evidence-based review. American journal of clinical dermatology. 2009 Aug;10(4):251-60.
Woolery-Lloyd H, Kammer JN. Treatment of hyperpigmentation. InSeminars in cutaneous medicine and surgery 2011 Sep 30 (Vol. 30, No. 3, pp. 171-175). WB Saunders.
Nautiyal A, Wairkar S. Management of hyperpigmentation: Current treatments and emerging therapies. Pigment cell & melanoma research. 2021 Nov;34(6):1000-14.
