آبله (Smallpox) یکی از مرگبارترین بیماریهای ویروسی در طول تاریخ بشریت است که قرنها جان میلیونها نفر را گرفته بود. این بیماری بهواسطهی تب بالا، بثورات پوستی و عوارض جدی در ارگانهای داخلی شناخته میشد. با وجود قدرت سرایت بالا و پیامدهای فاجعهبار، آبله نخستین بیماری انسانی بود که بهطور کامل از سطح زمین ریشهکن شد. آخرین مورد طبیعی در سال ۱۹۷۷ در سومالی ثبت شد و سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۸۰، آبله را بیماری «کاملاً ریشهکنشده» اعلام کرد.
عامل بیماری آبله، ویروس واریولا (Variola virus) از خانواده Poxviridae و جنس Orthopoxvirus است. این ویروس دارای دو نوع عمده بود:
آبله از طریق تماس مستقیم با فرد مبتلا یا وسایل آلوده منتقل میشد. راههای اصلی انتقال شامل:
فرد مبتلا، از زمان بروز علائم تا زمانی که تمام دلمههای پوستی خشک نشدهاند، میتواند بیماری را منتقل کند.
دوره نهفتگی آبله حدود ۱۰ تا ۱۴ روز است. در این مدت، فرد هیچ علامتی ندارد اما ویروس در بدن تکثیر میشود.
علائم اولیه:
چند روز پس از شروع تب، بثورات پوستی خاص آبله ظاهر میشوند.
بثورات از صورت شروع شده و به سمت دستها، پاها، تنه و نهایتاً کل بدن گسترش مییافت. مراحل آنها عبارت بودند از:
زخمها معمولاً پس از ۲ تا ۳ هفته خشک شده و میافتادند، اما اغلب جای زخم (اسکار) دائمی بر جای میگذاشتند.
آبله در موارد شدید میتوانست منجر به:
در گذشته، تشخیص عمدتاً بر پایه علائم بالینی، شکل بثورات و سابقه تماس با بیمار انجام میشد. امروزه در صورت شک به بازگشت بیماری (مثلاً در جنگ بیولوژیک)، از روشهای آزمایشگاهی مانند:
استفاده میشود.
آبله درمان اختصاصی نداشت. درمان بیشتر حمایتی بود:
داروهای ضدویروس مانند Tecovirimat (TPOXX) که امروزه توسعه یافتهاند، در صورت بازگشت احتمالی بیماری (مثلاً حمله بیولوژیک)، ممکن است مؤثر باشند.
اولین واکسن موفق تاریخ پزشکی متعلق به آبله است. ادوارد جنر در سال ۱۷۹۶ با استفاده از ویروس گاوی (واکسینیا) توانست ایمنی علیه آبله انسانی ایجاد کند.
مشخصات واکسن آبله:
واکسیناسیون عمومی جهانی به رهبری سازمان جهانی بهداشت از دهه ۱۹۶۰ آغاز شد و نهایتاً در سال ۱۹۸۰ منجر به ریشهکنی جهانی شد.
اگرچه ویروس آبله بهطور طبیعی از بین رفته، اما نمونههایی از آن در دو آزمایشگاه ایمن در روسیه و آمریکا نگهداری میشود. نگرانیهایی درباره استفاده احتمالی از ویروس در جنگ بیولوژیک یا تروریسم زیستی وجود دارد. به همین دلیل، برخی کشورها همچنان واکسن و داروهایی علیه آبله را در ذخایر اضطراری خود نگه میدارند.
اگرچه نام این دو بیماری مشابه است، اما کاملاً متفاوت هستند:
| ویژگیها | آبله (Smallpox) | آبله مرغان (Chickenpox) |
| عامل بیماری | Variola virus | ویروس واریسلا زوستر |
| شدت بیماری | شدید و مرگبار | معمولاً خفیف |
| بثورات | عمیق، دردناک، همزمان | سطحی و خارشدار، در مراحل مختلف |
| اسکار پس از بهبودی | رایج | نادر |
| مرگومیر | بالا (تا ۳۰٪) | بسیار نادر |
آبله نهتنها یکی از مرگبارترین بیماریهای بشری بود، بلکه یکی از بزرگترین دستاوردهای علم پزشکی نیز در مبارزه با آن رقم خورد. با تلاش جهانی و واکسیناسیون گسترده، بشر توانست این بیماری را از چهره زمین پاک کند. با این حال، خطر استفاده از ویروس در جنگهای بیولوژیکی، لزوم آگاهی و آمادگی کشورها را همچنان حفظ کرده است.
با خرید از دکتر پَر شاپ، تجربهای متفاوت و امن از خرید آنلاین خواهید داشت. ویژگیها و خدمات متمایز دکتر پَر شاپ به شما این امکان را میدهد که با اطمینان خاطر محصولات موردنیاز خود را خریداری کنید و از اصالت و کیفیت آنها مطمئن باشید:
دکتر پَر شاپ با تمرکز بر سلامتی و رضایت مشتریان خود، تمامی تلاش خود را میکند تا خریدی آسان و مطمئن را برای شما فراهم کند. با خرید از ما، هم از کیفیت و اصالت محصول مطمئن خواهید بود و هم از پشتیبانی قوی و تخصصی بهرهمند میشوید.
