بسیاری از زنان تصور میکنند که یائسگی و پایان دوران باروری، معمولاً در حدود سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی اتفاق میافتد. اما برای برخی، این روند زودتر از انتظار آغاز میشود. نارسایی زودرس تخمدان POI یا Premature) (Ovarian Insufficiency اختلالی است که در آن عملکرد طبیعی تخمدانها قبل از سن ۴۰ سالگی کاهش مییابد. این وضعیت نه تنها با ناباروری همراه است، بلکه میتواند بر سلامت عمومی، روانی و کیفیت زندگی زنان نیز تأثیر بگذارد.
نارسایی زودرس تخمدان چیست؟
نارسایی زودرس تخمدان به حالتی گفته میشود که تخمدانها پیش از موعد، تولید هورمونهای جنسی را کاهش داده و تخمکگذاری را متوقف میکنند. برخلاف یائسگی کامل، در POI ممکن است تخمدانها به طور متناوب فعالیت کنند و حتی احتمال بارداری، هرچند بسیار پایین، وجود داشته باشد.
علائم نارسایی زودرس تخمدان
نشانههای POI میتواند مشابه یائسگی باشد، اما در سنین پایینتر رخ میدهد:
- نامنظمی یا قطع قاعدگی
- گرگرفتگی و تعریق شبانه
- خشکی واژن و کاهش میل جنسی
- نوسانات خلقی، افسردگی یا اضطراب
- مشکلات تمرکز و حافظه
- ناباروری یا دشواری در بارداری
دلایل بروز POI
علت دقیق نارسایی زودرس تخمدان در بسیاری از موارد ناشناخته است، اما برخی عوامل خطر عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی
برخی از اختلالات کروموزومی مانند سندرم ترنر یا ناهنجاریهای کروموزوم X میتوانند باعث POI شوند.
- بیماریهای خودایمنی
در این شرایط، سیستم ایمنی به اشتباه به تخمدانها حمله کرده و باعث اختلال در عملکرد آنها میشود.
- درمانهای پزشکی
شیمیدرمانی، پرتودرمانی یا جراحیهایی مانند برداشتن تخمدان میتوانند به بافت تخمدان آسیب بزنند.
- عفونتها
برخی ویروسها مانند اوریون در موارد نادر میتوانند موجب آسیب تخمدانی شوند.
- عوامل محیطی و سبک زندگی
استرس مزمن، سوء تغذیه شدید، مصرف سیگار یا مواد مخدر ممکن است در بروز این وضعیت نقش داشته باشند.
تشخیص POI چگونه انجام میشود؟
تشخیص نارسایی زودرس تخمدان بر اساس علائم بالینی و آزمایشهای هورمونی صورت میگیرد:
- اندازهگیری: FSH افزایش سطح هورمون محرک فولیکولی (FSH) به بالای ۴۰ IU/L در دو نوبت با فاصله زمانی دو هفتهای، نشاندهنده POI است.
- کاهش سطح استروژن
- آزمایش AMH هورمون آنتیمولرین: میزان ذخیره تخمدانی را نشان میدهد.
- سونوگرافی واژینال: بررسی تعداد فولیکولهای تخمدانی
پیامدهای نارسایی زودرس تخمدان
- ناباروری
مهمترین و شناختهشدهترین عارضه POI، کاهش احتمال بارداری است.
- مشکلات استخوانی
کاهش سطح استروژن میتواند منجر به کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر پوکی استخوان شود.
- بیماریهای قلبی
کاهش استروژن میتواند خطر بیماریهای قلبی-عروقی را افزایش دهد.
- سلامت روان
افسردگی، اضطراب و احساس از دست دادن زودهنگام قابلیتهای زنانه از پیامدهای روانی این بیماری هستند.
راههای درمان و مدیریت POI
اگرچه درمان قطعی برای POI وجود ندارد، اما روشهایی برای مدیریت علائم و حفظ کیفیت زندگی وجود دارد:
- درمان جایگزینی هورمونی (HRT)
برای جایگزینی استروژن و پروژسترون و کمک به تنظیم قاعدگی، حفظ سلامت استخوان و کاهش علائم یائسگی.
- مکملهای تغذیهای
مصرف کلسیم، ویتامین D و رژیم غذایی متعادل برای تقویت استخوان و سیستم ایمنی.
- مشاوره روانشناختی
برای کمک به مدیریت اضطراب، افسردگی و بحرانهای هویتی ناشی از POI
- روشهای کمک باروری
در مواردی که زن مایل به بارداری باشد، استفاده از تخمک اهدایی از گزینههای موجود در روش IVF است.
آیا امکان بارداری وجود دارد؟
اگرچه POI به کاهش باروری منجر میشود، برخی زنان هنوز تخمکگذاری گاهبهگاه دارند. در حدود ۵ تا ۱۰ درصد از زنان با POI، امکان بارداری طبیعی وجود دارد. با این حال، در اغلب موارد برای باروری، نیاز به روشهای کمکباروری وجود دارد.
نتیجهگیری
نارسایی زودرس تخمدان میتواند تجربهای چالشبرانگیز باشد، اما با آگاهی، تشخیص بهموقع و مدیریت صحیح، میتوان با بسیاری از اثرات جسمی و روانی آن مقابله کرد. زنان باید با نشانههای بدن خود آشنا باشند و در صورت بروز اختلال در چرخه قاعدگی یا علائم مشکوک، بدون تأخیر به پزشک مراجعه کنند.
منابع علمی
- Welt CK. Primary ovarian insufficiency: a more accurate term for premature ovarian failure. Clinical endocrinology. 2008 Apr;68(4):499-509.
- Chon SJ, Umair Z, Yoon MS. Premature ovarian insufficiency: past, present, and future. Frontiers in cell and developmental biology. 2021 May 10;9:672890.
چرا دکتر پر شاپ؟
با خرید از دکتر پَر شاپ، تجربهای متفاوت و امن از خرید آنلاین خواهید داشت. ویژگیها و خدمات متمایز دکتر پَر شاپ به شما این امکان را میدهد که با اطمینان خاطر محصولات موردنیاز خود را خریداری کنید و از اصالت و کیفیت آنها مطمئن باشید:
- محصولات اورجینال و باکیفیت: تمامی محصولات ما، تحت نظارت پزشکان متخصص و بر اساس استانداردهای ایمنی انتخاب شدهاند. این محصولات، اصل و با تأییدیههای معتبر هستند که به شما اجازه میدهند با خیال راحت از آنها استفاده کنید.
- مشاوره تخصصی و پشتیبانی سریع: دکتر پَر شاپ همراه شماست تا بهترین انتخاب را داشته باشید. تیم ما آماده پاسخگویی به سؤالات شما و ارائه مشاوره تخصصی در انتخاب محصول مناسب برای پوست شما است.
- درگاه پرداخت امن: خرید از دکتر پَر شاپ با درگاه پرداخت امن انجام میشود تا شما تجربهای بدون نگرانی از پرداخت و خرید آنلاین داشته باشید.
دکتر پَر شاپ با تمرکز بر سلامتی و رضایت مشتریان خود، تمامی تلاش خود را میکند تا خریدی آسان و مطمئن را برای شما فراهم کند. با خرید از ما، هم از کیفیت و اصالت محصول مطمئن خواهید بود و هم از پشتیبانی قوی و تخصصی بهرهمند میشوید.