هورمون پاراتیروئید
هورمون پاراتیروئید (Parathyroid Hormone – PTH) پاراتیروئید یک پروتئین کوچک است که از چهار غده پاراتیروئید، واقع در پشت غده تیروئید، ترشح می‌شود. این هورمون نقش اساسی در تنظیم سطح کلسیم و فسفر خون دارد و برای عملکرد صحیح عضلات، اعصاب و استخوان‌ها حیاتی است. در این مقاله، به بررسی عملکرد PTH، تأثیرات آن بر بدن و اختلالات مرتبط با آن می‌پردازیم.
وظایف و عملکرد هورمون پاراتیروئید
PTH چندین نقش اساسی در بدن دارد، که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
۱. افزایش سطح کلسیم خون
هورمون پاراتیروئید باعث افزایش غلظت کلسیم در خون از طریق سه مکانیسم اصلی می‌شود:
- افزایش جذب کلسیم از روده PTH: با تحریک کلیه برای تولید فرم فعال ویتامین D (کلسیتریول)، جذب کلسیم از روده را افزایش می‌دهد.
- افزایش جذب کلسیم از استخوان: این هورمون با فعال‌سازی استئوکلاست‌ها (سلول‌های تجزیه‌کننده استخوان)، کلسیم ذخیره‌شده در استخوان را آزاد می‌کند.
- کاهش دفع کلسیم از طریق کلیه‌ها PTH: بازجذب کلسیم در کلیه‌ها را افزایش داده و دفع آن از طریق ادرار را کاهش می‌دهد.
۲. تنظیم میزان فسفر در بدن
PTH باعث افزایش دفع فسفر از کلیه‌ها می‌شود که به کاهش سطح فسفات در خون کمک می‌کند. این امر اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا افزایش بیش از حد فسفات می‌تواند منجر به اختلالات متابولیکی و مشکلات کلیوی شود.
۳. تحریک کلیه برای تولید ویتامین D فعال
ویتامین D فعال (کلسیتریول) برای افزایش جذب کلسیم و فسفر از روده ضروری است. PTH با تأثیر بر کلیه‌ها، تولید این فرم فعال ویتامین D را افزایش می‌دهد.
اختلالات مرتبط با هورمون پاراتیروئید
عدم تعادل در ترشح هورمون پاراتیروئید می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی شود که در دو دسته کلی طبقه‌بندی می‌شوند:
۱. پرکاری غدد پاراتیروئید (هیپرپاراتیروئیدیسم)
این بیماری زمانی رخ می‌دهد که غدد پاراتیروئید بیش از حد PTH تولید می‌کنند که منجر به افزایش سطح کلسیم در خون می‌شود. علائم و مشکلات مرتبط با این بیماری شامل موارد زیر است:
- سنگ کلیه: افزایش سطح کلسیم می‌تواند باعث تشکیل سنگ‌های کلیوی شود.
- ضعف استخوانی (استئوپوروز): افزایش تجزیه استخوان باعث کاهش تراکم استخوانی و افزایش خطر شکستگی می‌شود.
- خستگی و ضعف عضلانی: اختلال در تعادل کلسیم می‌تواند موجب ضعف و درد عضلانی شود.
- افزایش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی: بالا بودن سطح کلسیم می‌تواند تأثیر منفی بر عملکرد قلب و عروق داشته باشد.
۲. کم‌کاری غدد پاراتیروئید (هیپوپاراتیروئیدیسم)
در این اختلال، غدد پاراتیروئید مقدار کافی PTH تولید نمی‌کنند که موجب کاهش سطح کلسیم خون می‌شود. این بیماری می‌تواند به دلایل مختلفی مانند بیماری‌های خودایمنی، جراحی تیروئید یا اختلالات ژنتیکی رخ دهد. علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
- گرفتگی و اسپاسم عضلات: کاهش کلسیم خون می‌تواند باعث انقباضات عضلانی دردناک شود.
- بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن دست و پا: این علائم ناشی از تحریک بیش از حد اعصاب به دلیل کمبود کلسیم است.
- اختلالات عصبی و روانی: افراد مبتلا ممکن است دچار اضطراب، افسردگی یا حتی تشنج شوند.
- اختلالات رشد در کودکان: کمبود PTH در کودکان می‌تواند باعث مشکلات رشد و استخوان‌بندی شود.
تشخیص و درمان اختلالات پاراتیروئید
آزمایش‌های تشخیصی
برای تشخیص مشکلات مرتبط با هورمون پاراتیروئید، پزشکان معمولاً از آزمایش‌های زیر استفاده می‌کنند:
- آزمایش سطح PTH در خون
- اندازه‌گیری سطح کلسیم و فسفر خون
- آزمایش ویتامین D
- تصویربرداری از غدد پاراتیروئید (مانند سونوگرافی یا اسکن سیستامیبی)
درمان‌های موجود
بسته به نوع اختلال، روش‌های درمانی متفاوتی وجود دارد:
درمان هیپرپاراتیروئیدیسم
- جراحی: برداشتن غدد پاراتیروئید در موارد شدید.
- دارودرمانی: مصرف داروهایی برای کاهش سطح کلسیم خون.
- افزایش مصرف مایعات: جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه.
درمان هیپوپاراتیروئیدیسم
- مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتامین D: برای جبران کمبود کلسیم.
- تزریق PTH مصنوعی: در موارد شدید، هورمون جایگزین تجویز می‌شود.
- تغییرات رژیمی: مصرف غذاهای غنی از کلسیم و کم‌فسفر.
نتیجه‌گیری
هورمون پاراتیروئید نقش کلیدی در حفظ تعادل کلسیم و فسفر بدن دارد و هرگونه اختلال در ترشح آن می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. تشخیص و درمان به‌موقع این اختلالات از اهمیت زیادی برخوردار است و می‌تواند از بروز مشکلات استخوانی، کلیوی و عصبی جلوگیری کند. اگر علائم مربوط به عدم تعادل PTH را تجربه می‌کنید، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های لازم توصیه می‌شود.
منابع علمی
- Goltzman D. Physiology of parathyroid hormone. Endocrinology and Metabolism Clinics. 2018 Dec 1;47(4):743-58.
- Potts JT. Parathyroid hormone: past and present. Journal of Endocrinology. 2005 Dec 1;187(3):311-25.
چرا دکتر پر شاپ؟
با خرید از دکتر پَر شاپ، تجربه‌ای متفاوت و امن از خرید آنلاین خواهید داشت. ویژگی‌ها و خدمات متمایز دکتر پَر شاپ به شما این امکان را می‌دهد که با اطمینان خاطر محصولات موردنیاز خود را خریداری کنید و از اصالت و کیفیت آن‌ها مطمئن باشید:
- محصولات اورجینال و باکیفیت: تمامی محصولات ما، تحت نظارت پزشکان متخصص و بر اساس استانداردهای ایمنی انتخاب شده‌اند. این محصولات، اصل و با تأییدیه‌های معتبر هستند که به شما اجازه می‌دهند با خیال راحت از آن‌ها استفاده کنید.
- مشاوره تخصصی و پشتیبانی سریع: دکتر پَر شاپ همراه شماست تا بهترین انتخاب را داشته باشید. تیم ما آماده پاسخگویی به سؤالات شما و ارائه مشاوره تخصصی در انتخاب محصول مناسب برای پوست شما است.
- درگاه پرداخت امن: خرید از دکتر پَر شاپ با درگاه پرداخت امن انجام می‌شود تا شما تجربه‌ای بدون نگرانی از پرداخت و خرید آنلاین داشته باشید.
دکتر پَر شاپ با تمرکز بر سلامتی و رضایت مشتریان خود، تمامی تلاش خود را می‌کند تا خریدی آسان و مطمئن را برای شما فراهم کند. با خرید از ما، هم از کیفیت و اصالت محصول مطمئن خواهید بود و هم از پشتیبانی قوی و تخصصی بهره‌مند می‌شوید.
