هورمون کلسی تونین
کلسی‌تونین یکی از هورمون‌های مهم بدن است که در تنظیم سطوح کلسیم خون نقش دارد. این هورمون توسط غده تیروئید ترشح می‌شود و عملکردی متضاد با هورمون پاراتیروئید (PTH) دارد. اگرچه نقش کلسی‌تونین در انسان به اندازه سایر هورمون‌ها پررنگ نیست، اما در برخی شرایط بالینی اهمیت خاصی پیدا می‌کند. در این مقاله به بررسی ساختار، مکانیسم اثر، عملکرد فیزیولوژیکی و جنبه‌های بالینی هورمون کلسی‌تونین می‌پردازیم.
ساختار و ترشح کلسی‌تونین
- محل تولید
کلسی‌تونین توسط سلول‌های پارافولیکولار (C cells) غده تیروئید تولید می‌شود. این سلول‌ها در بین فولیکول‌های تیروئید قرار دارند و به طور تخصصی برای ترشح این هورمون طراحی شده‌اند.
- ساختار شیمیایی
کلسی‌تونین یک پپتید متشکل از ۳۲ آمینواسید است. فرم انسانی این هورمون ساختاری خاص دارد که باعث اتصال آن به گیرنده‌های اختصاصی در بافت‌های هدف مانند استخوان و کلیه می‌شود.
عملکردهای اصلی هورمون کلسی‌تونین
- کاهش سطح کلسیم خون
کلسی‌تونین با مهار فعالیت استئوکلاست‌ها در استخوان، مانع از آزاد شدن کلسیم از استخوان به خون می‌شود. به این ترتیب، سطح کلسیم در خون کاهش می‌یابد.
- افزایش دفع کلسیم از کلیه
علاوه بر تأثیرات استخوانی، کلسی‌تونین موجب افزایش دفع کلسیم و فسفات از طریق ادرار شده و به کاهش غلظت این یون‌ها در خون کمک می‌کند.
- اثرات موقتی و محدود
بر خلاف پاراتورمون که نقش اساسی در هموستاز کلسیم دارد، نقش کلسی‌تونین در انسان بیشتر جنبه حمایتی و موقتی دارد. در بسیاری از افراد، حتی در صورت کاهش ترشح آن، تغییرات شدیدی در تعادل کلسیم مشاهده نمی‌شود.
تنظیم ترشح کلسی‌تونین
- افزایش کلسیم خون
مهم‌ترین عامل تحریک ترشح کلسی‌تونین، افزایش سطح کلسیم خون است. زمانی که کلسیم خون از حد طبیعی بالاتر می‌رود، سلول‌های C تیروئید تحریک شده و کلسی‌تونین ترشح می‌کنند.
- اثر مهاری کلسیم پایین
در شرایط کاهش سطح کلسیم، ترشح کلسی‌تونین مهار می‌شود تا فعالیت استئوکلاست‌ها افزایش یافته و کلسیم از استخوان آزاد گردد.
نقش کلسی‌تونین در تنظیم تعادل کلسیم با پاراتورمون
کلسی‌تونین و پاراتورمون دو هورمون تنظیم‌کننده کلسیم هستند که عملکردهایی متضاد دارند. پاراتورمون باعث افزایش سطح کلسیم خون می‌شود، در حالی که کلسی‌تونین تلاش می‌کند آن را کاهش دهد. این تعادل ظریف برای عملکرد مناسب استخوان‌ها، عضلات و اعصاب ضروری است.
کاربردهای بالینی کلسی‌تونین
- درمان پوکی استخوان
نسخه سنتتیک یا حیوانی کلسی‌تونین (معمولاً کلسی‌تونین سالمون) برای درمان پوکی استخوان به خصوص در زنان یائسه استفاده می‌شود. این دارو به شکل اسپری بینی یا تزریقی تجویز می‌شود.
- درمان بیماری پاژه
در بیماری پاژه استخوان، که با افزایش نابجای تجزیه و ساخت استخوان همراه است، کلسی‌تونین می‌تواند روند تخریب استخوان را کاهش دهد.
- درمان هیپرکلسمی
در مواردی که سطح کلسیم خون به شدت افزایش یافته باشد (هیپرکلسمی شدید)، کلسی‌تونین می‌تواند به عنوان درمان کمکی برای کاهش سریع کلسیم به کار رود.
اختلالات مرتبط با کلسی‌تونین
1.سرطان سلول‌های C تیروئید (مدولاری تیروئید کارسینوما)
در برخی از بیماران مبتلا به سرطان مدولاری تیروئید، سطح کلسی‌تونین خون به شدت افزایش می‌یابد. به همین دلیل، اندازه‌گیری این هورمون می‌تواند به عنوان مارکری برای تشخیص و پیگیری درمان این سرطان استفاده شود.
2.نقش محدود در تنظیم فیزیولوژیک
در مطالعات مختلف نشان داده شده که حذف کامل کلسی‌تونین در برخی حیوانات، تغییرات شدیدی در سطوح کلسیم ایجاد نمی‌کند، که نشان‌دهنده نقش نسبتاً فرعی آن در مقایسه با هورمون‌های دیگر است.
نتیجه‌گیری
هورمون کلسی‌تونین با وجود نقش محدود در هموستاز کلسیم در انسان، در تنظیم موقتی و حمایتی سطح کلسیم و در درمان برخی اختلالات استخوانی کاربرد دارد. این هورمون با کاهش فعالیت استئوکلاست‌ها و افزایش دفع کلیوی کلسیم، تعادل کلسیمی را در شرایط خاص برقرار می‌کند. همچنین، کلسی‌تونین به عنوان یک نشانگر توموری در برخی از سرطان‌های تیروئید اهمیت بالینی دارد.
منابع علمی
- Sexton PM, Findlay DM, Martin TJ. Calcitonin. Current medicinal chemistry. 1999 Nov 1;6(11):1067-93.
- Silverman SL. Calcitonin. Endocrinology and Metabolism Clinics. 2003 Mar 1;32(1):273-84.
چرا دکتر پر شاپ؟
با خرید از دکتر پَر شاپ، تجربه‌ای متفاوت و امن از خرید آنلاین خواهید داشت. ویژگی‌ها و خدمات متمایز دکتر پَر شاپ به شما این امکان را می‌دهد که با اطمینان خاطر محصولات موردنیاز خود را خریداری کنید و از اصالت و کیفیت آن‌ها مطمئن باشید:
- محصولات اورجینال و باکیفیت: تمامی محصولات ما، تحت نظارت پزشکان متخصص و بر اساس استانداردهای ایمنی انتخاب شده‌اند. این محصولات، اصل و با تأییدیه‌های معتبر هستند که به شما اجازه می‌دهند با خیال راحت از آن‌ها استفاده کنید.
- مشاوره تخصصی و پشتیبانی سریع: دکتر پَر شاپ همراه شماست تا بهترین انتخاب را داشته باشید. تیم ما آماده پاسخگویی به سؤالات شما و ارائه مشاوره تخصصی در انتخاب محصول مناسب برای پوست شما است.
- درگاه پرداخت امن: خرید از دکتر پَر شاپ با درگاه پرداخت امن انجام می‌شود تا شما تجربه‌ای بدون نگرانی از پرداخت و خرید آنلاین داشته باشید.
دکتر پَر شاپ با تمرکز بر سلامتی و رضایت مشتریان خود، تمامی تلاش خود را می‌کند تا خریدی آسان و مطمئن را برای شما فراهم کند. با خرید از ما، هم از کیفیت و اصالت محصول مطمئن خواهید بود و هم از پشتیبانی قوی و تخصصی بهره‌مند می‌شوید.
