هورمون گلوکاگون
گلوکاگون Glucagon یک هورمون پپتیدی است که از 29 اسید آمینه تشکیل شده و عملکرد آن مخالف انسولین است که توسط سلول‌های آلفا در پانکراس تولید می‌شود. این هورمون در تنظیم سطح قند خون نقش مهمی دارد و برخلاف انسولین، موجب افزایش سطح گلوکز خون می‌شود. در این مقاله عملکرد و وظایف و اختلالات مرتبط با گلوکاگون بررسی خواهد شد.
نقش و وظایف گلوکاگون در بدن
۱. افزایش سطح گلوکز خون
- گلوکاگون به کبد سیگنال می‌دهد تا گلیکوژن ذخیره‌شده را به گلوکز تبدیل کرده و آن را به جریان خون آزاد کند. این فرآیند که به نام گلیکوژنولیز شناخته می‌شود، باعث افزایش سطح گلوکز خون و تامین انرژی برای سلول‌ها در شرایط نیاز به انرژی می‌شود.
- گلوکاگون به ویژه زمانی که سطح قند خون پایین می‌آید، مانند بین وعده‌های غذایی یا در مواقع گرسنگی، فعال می‌شود.
۲. تولید گلوکز جدید (گلوکونئوژنز)
- گلوکاگون باعث تحریک تولید گلوکز از مواد غیرکربوهیدراتی مانند پروتئین‌ها و چربی‌ها در کبد می‌شود. این فرآیند به نام گلوکونئوژنز شناخته می‌شود و در زمان‌هایی که ذخایر گلیکوژن کاهش می‌یابد، به حفظ سطح گلوکز خون کمک می‌کند.
۳. تجزیه چربی‌ها (لیپولیز)
- گلوکاگون همچنین باعث افزایش تجزیه چربی‌ها (لیپولیز) در سلول‌های چربی می‌شود و آزادسازی اسیدهای چرب آزاد را به جریان خون تحریک می‌کند. این اسیدهای چرب به عنوان منبع انرژی جایگزین گلوکز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۴. جلوگیری از ذخیره‌سازی گلوکز به‌صورت گلیکوژن
- در مقایسه با انسولین که باعث ذخیره‌سازی گلوکز به‌صورت گلیکوژن می‌شود، گلوکاگون باعث ممانعت از ذخیره‌سازی گلوکز و تبدیل آن به گلیکوژن می‌شود. این ویژگی کمک می‌کند تا سطح گلوکز خون در مواقع نیاز به انرژی حفظ شود.
چگونه ترشح گلوکاگون تنظیم می‌شود؟
ترشح گلوکاگون به صورت پاسخ به کاهش سطح گلوکز خون صورت می‌گیرد. برخی عوامل تأثیرگذار عبارتند از:
- کاهش گلوکز خون (هیپوگلیسمی): پایین آمدن سطح گلوکز در خون باعث تحریک ترشح گلوکاگون می‌شود تا سطح گلوکز خون بازسازی شود.
- افزایش اسید آمینه‌ها در خون: گلوکاگون می‌تواند در شرایطی که سطح اسیدهای آمینه در خون بالا است (مثلاً بعد از مصرف پروتئین) ترشح شود.
- فعالیت فیزیولوژیکی: در زمان فعالیت‌های فیزیکی، بدن نیاز به انرژی بیشتری دارد و گلوکاگون به آزادسازی انرژی از منابع مختلف بدن کمک می‌کند.
اختلالات مرتبط با گلوکاگون
۱. هایپرگلیسمی (افزایش قند خون)
- در صورت ترشح بیش از حد گلوکاگون، (مانند در شرایط تومور پانکراس که به آن گلوکوناستوم می‌گویند)، سطح گلوکز خون به طور غیرطبیعی بالا می‌رود و منجر به هایپرگلیسمی می‌شود.
- این وضعیت می‌تواند باعث ایجاد علائم دیابت مانند عطش شدید، تکرر ادرار و خستگی شود.
۲. هیپوگلیسمی (کاهش قند خون)
- کاهش ترشح گلوکاگون یا اختلال در عملکرد آن می‌تواند منجر به هیپوگلیسمی یا کاهش سطح قند خون شود.
- این وضعیت می‌تواند باعث ایجاد علائمی مانند تعرق، لرزش، ضعف و سردرد شود. در موارد شدید، هیپوگلیسمی می‌تواند منجر به کما شود.
چگونه سطح گلوکاگون را کنترل کنیم؟
- رژیم غذایی متعادل: مصرف غذاهای حاوی کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌های سالم می‌تواند به تنظیم سطح گلوکز خون و جلوگیری از نوسانات آن کمک کند.
- ورزش منظم: ورزش منظم به بهبود حساسیت به گلوکاگون و انسولین کمک می‌کند و از این طریق به کنترل سطح گلوکز خون کمک می‌کند.
- کنترل استرس: استرس می‌تواند باعث افزایش ترشح هورمون‌های استرس مانند آدرنالین و گلوکاگون شود که موجب افزایش سطح قند خون می‌شود.
نتیجه‌گیری
گلوکاگون یک هورمون کلیدی است که با افزایش سطح گلوکز خون، تحریک گلیکوژنولیز و گلوکونئوژنز و همچنین تجزیه چربی‌ها به تنظیم انرژی بدن کمک می‌کند. این هورمون به‌ویژه در مواقعی که سطح قند خون پایین است، فعالیت می‌کند. اختلالات در ترشح گلوکاگون می‌تواند منجر به مشکلات جدی در تنظیم قند خون، مانند هایپرگلیسمی و هیپوگلیسمی شود. حفظ تعادل بین گلوکاگون و انسولین برای سلامت متابولیسمی بدن ضروری است.
منابع علمی
- Jiang G, Zhang BB. Glucagon and regulation of glucose metabolism. American journal of physiology-endocrinology and metabolism. 2003 Apr 1;284(4):E671-8.
- Unger RH. Glucagon physiology and pathophysiology. New England Journal of Medicine. 1971 Aug 19;285(8):443-9.
چرا دکتر پر شاپ؟
با خرید از دکتر پَر شاپ، تجربه‌ای متفاوت و امن از خرید آنلاین خواهید داشت. ویژگی‌ها و خدمات متمایز دکتر پَر شاپ به شما این امکان را می‌دهد که با اطمینان خاطر محصولات موردنیاز خود را خریداری کنید و از اصالت و کیفیت آن‌ها مطمئن باشید:
- محصولات اورجینال و باکیفیت: تمامی محصولات ما، تحت نظارت پزشکان متخصص و بر اساس استانداردهای ایمنی انتخاب شده‌اند. این محصولات، اصل و با تأییدیه‌های معتبر هستند که به شما اجازه می‌دهند با خیال راحت از آن‌ها استفاده کنید.
- مشاوره تخصصی و پشتیبانی سریع: دکتر پَر شاپ همراه شماست تا بهترین انتخاب را داشته باشید. تیم ما آماده پاسخگویی به سؤالات شما و ارائه مشاوره تخصصی در انتخاب محصول مناسب برای پوست شما است.
- درگاه پرداخت امن: خرید از دکتر پَر شاپ با درگاه پرداخت امن انجام می‌شود تا شما تجربه‌ای بدون نگرانی از پرداخت و خرید آنلاین داشته باشید.
دکتر پَر شاپ با تمرکز بر سلامتی و رضایت مشتریان خود، تمامی تلاش خود را می‌کند تا خریدی آسان و مطمئن را برای شما فراهم کند. با خرید از ما، هم از کیفیت و اصالت محصول مطمئن خواهید بود و هم از پشتیبانی قوی و تخصصی بهره‌مند می‌شوید.
